Wat kunnen auteurs verwachten als ze voor het eerst een e-boek publiceren?
Als je gewend bent om je boeken in de vertrouwde paperbackvorm te zien, maar overweegt om voor het eerst je eigen boek als e-boek te publiceren, is het begrijpelijk dat je enkele vragen hebt over de verschillen tussen deze twee formaten. Een e-boek biedt talloze voordelen en nieuwe mogelijkheden, maar het vergt ook wat aanpassingen voor auteurs die bekend zijn met de traditionele papieren boeken.
In dit artikel som ik enkele belangrijke verschillen tussen e-boeken en papieren boeken op, zodat je goed voorbereid bent om je verhaal in de digitale wereld te laten schitteren:
Fixed Layout vs. Flow Layout
Papieren boeken hebben een vaste opmaak waarbij elke pagina een statische weergave heeft van de tekst en afbeeldingen. Bij e-boeken zijn er twee opties: Fixed Layout en Flow Layout.
- Flow Layout: Het merendeel van de e-boeken gebruikt een flow layout. Hierbij past de tekst zich automatisch aan aan het scherm van de lezer, ongeacht het apparaat. Dit biedt een betere leeservaring, maar kan soms problemen geven met afbeeldingen en complexe opmaak.
- Fixed Layout: Dit formaat is ideaal voor boeken met complexe lay-outs, zoals kinderboeken of grafische romans. De opmaak blijft consistent, ongeacht het apparaat, maar het kan minder geschikt zijn voor lezers met kleine schermen, omdat ze moeten inzoomen of horizontaal moeten scrollen om de hele pagina te bekijken.
Omslagen en achterkant
Het omslag van een boek is een cruciaal element dat de aandacht van potentiële lezers trekt en een eerste indruk van je verhaal geeft. Bij e-boeken is het omslagontwerp net zo belangrijk als bij papieren boeken, maar er zijn enkele specifieke overwegingen waarmee je rekening moet houden.
In tegenstelling tot papieren boeken, waarvan de afmetingen en resolutie vastliggen, kan het omslag van een e-boek variëren afhankelijk van het apparaat waarop het wordt weergegeven. Om ervoor te zorgen dat je omslag er overal goed uitziet, is het essentieel om het omslagbeeld te ontwerpen met het oog op schaalbaarheid. Kies voor afbeeldingen en graphics van hoge kwaliteit die zowel op kleine als grote schermen duidelijk zijn. Het omslag moet ook aantrekkelijk blijven wanneer het wordt verkleind tot een thumbnail-formaat, aangezien dit de weergave kan zijn in online winkels of leesapps.
Bij het ontwerpen van een omslag voor een e-boek is het belangrijk om rekening te houden met de leesbaarheid, vooral wanneer de titel en auteur worden weergegeven op het omslag. Kies een duidelijk en goed leesbaar lettertype voor deze informatie, zodat het leeesbaar is, zelfs als de omslag wordt verkleind. Vermijd te veel tekst en houd het omslagontwerp eenvoudig en pakkend. Het gebruik van heldere kleuren en een aantrekkelijk visueel thema kan helpen om de aandacht van potentiële lezers te trekken. Test het omslag op verschillende apparaten om ervoor te zorgen dat het goed wordt weergegeven op elk platform.
Hoewel e-boekomslagen meestal minder ruimte hebben voor uitgebreide informatie, kun je op sommige platforms wel extra details aan je omslag toevoegen. Denk aan het vermelden van positieve recensies of onderscheidingen die je boek heeft ontvangen. Deze extra informatie kan potentiële lezers beïnvloeden om je boek te kopen.
Het ontwerpen van een aantrekkelijk en goed geoptimaliseerd omslag voor je e-boek is essentieel voor een succesvolle digitale publicatie. Het kan nuttig zijn om professionele grafische ontwerpers te raadplegen die ervaring hebben met het maken van e-boekomslagen. Door de juiste aandacht te besteden aan het omslagontwerp, vergroot je de kans dat je e-boek opvalt tussen de vele digitale boeken en dat potentiële lezers geïnteresseerd raken in je verhaal.
De achterflap van je gedrukte boek bestaat niet in je boek in digitale vorm. Uitsluitend de voorkant van het boek kan worden getoond. De informatie op de achterflap wordt gewoonlijk op een andere manier beschikbaar gemaakt voor de lezer. De biografie komt als een pagina in het nawerk met de titel “Over de auteur”. Het is hier mogelijk om meer informatie op te nemen dan op de achterflap en ook een (zwart-wit) auteursfoto te laten zien.
De “blurp” of flaptekst plaats ik altijd in het “beschrijving”- veld in de metadata van het e-boek. Hiermee wordt de tekst beschikbaar voor het platform waarop het boek te koop is.
De “Imprint”, oftewel de naam en het logo van de uitgever, kan getoond worden op de Titelpagina aan het begin van het boek.
Het ISBN wordt over het algemeen ook in het colofon opgenomen.
Beginnen van hoofdstukken op ‘recto’-pagina’s
In traditionele papieren boeken is het gebruikelijk om nieuwe hoofdstukken te laten beginnen op de rechterpagina, ook wel een ‘recto’-pagina genoemd. Dit zorgt voor een evenwichtige en professionele lay-out. Bij e-boeken is dit concept van ‘recto’-pagina’s niet relevant, omdat de weergave van pagina’s op digitale apparaten dynamisch is en lezers tekstgrootte en schermoriëntatie kunnen aanpassen.
Het is echter nog steeds wenselijk om een soortgelijke scheiding tussen hoofdstukken te behouden in e-boeken, om de leeservaring prettig en overzichtelijk te houden. Een gangbare praktijk is om nieuwe hoofdstukken te beginnen op een nieuwe schermweergave, ongeacht of deze zich op een linker- of rechterpagina bevindt. Zo blijft de leeservaring consistent, ongeacht de instellingen van de lezer. Bij e-boeken wordt er meestal een extra witregel of een versieringstekens, zoals sterretjes of een symbolen, gebruikt om de overgang tussen scènes aan te geven.
Plaatsen van afbeeldingen tegenover hoofdstukopeningen
In papieren boeken wordt vaak aandacht besteed aan de plaatsing van afbeeldingen, zodat ze tegenover de opening van een nieuw hoofdstuk verschijnen. Dit zorgt voor een visueel aantrekkelijke presentatie en kan een extra element van betekenis aan de start van het hoofdstuk toevoegen. Echter, bij e-boeken moet je rekening houden met de flexibele opmaak en weergave op verschillende apparaten. Het plaatsen van afbeeldingen tegenover hoofdstukopeningen in e-boeken is mogelijk, maar het kan moeilijk zijn om dit op alle apparaten te garanderen, omdat de tekst- en afbeeldingsweergave kan variëren. Om een vergelijkbare ervaring te bieden aan lezers van e-boeken, kun je overwegen om afbeeldingen aan het begin van een hoofdstuk te plaatsen, direct na de titel en eventuele inleidende tekst. Op deze manier hebben lezers gemakkelijk toegang tot de afbeeldingen zonder te hoeven bladeren.
Gebruik van kleur
Papieren boeken bieden beperkingen wat betreft het gebruik van kleur vanwege de kosten van drukken. Bij e-boeken daarentegen kunnen kleuren rijk en levendig zijn, wat het visuele aspect van je boek enorm kan verbeteren. Het is echter belangrijk om te onthouden dat niet alle e-readers en apparaten kleurenweergave ondersteunen, dus zorg ervoor dat je boek ook goed leesbaar is in grijstinten. De Kindle e-readers zijn een voorbeeld van een apparaat dat gewoonlijk geen kleur kan weergeven. Tablets en telefoons, waarop e-boeken tegenwoordig ook veel gelezen worden, kunnen de omslag en eventuele illustraties zonder problemen in kleur weergeven.
Lettertypes
Papieren boeken hebben vaak een vast lettertype dat door de uitgeverij is gekozen. Bij e-boeken hebben lezers de mogelijkheid om het lettertype aan te passen aan hun voorkeuren. Omdat niet alle apparaten alle lettertypen ondersteunen, is een optie om te kiezen voor veelvoorkomende, standaard lettertypen, zoals Arial, Times New Roman of Georgia. Door een eenvoudig en leesbaar lettertype te kiezen, vergroot je de kans dat je boek er goed uitziet op verschillende apparaten. Daarnaast is het raadzaam om het gebruik van te veel verschillende lettertypen te vermijden om een consistente en professionele uitstraling van je e-boek te behouden. Zorg ervoor dat je lettertypekeuze bijdraagt aan de leeservaring en niet afleidt van je verhaal. Desondanks is het mogelijk om een ‘publisher font’ in een e-boek te embedden om het oorspronkelijke ontwerp van het e-boek te behouden. Het bestand wordt hierdoor groter. Embedden van fonts is uitsluiten toegestaan voor fonts die legaal zijn verkregen. Gelukkig zijn er talloze lettertypes online, die gratis te downloaden en te gebruiken zijn.
Headers en Footers
Een opvallend verschil tussen e-boeken en papieren boeken is het concept van headers en footers. In papieren boeken worden headers vaak gebruikt om de titel van het boek of het hoofdstuk weer te geven, terwijl footers meestal paginanummers bevatten. Bij e-boeken zijn headers en footers niet gebruikelijk, omdat de weergave op verschillende apparaten kan variëren en lezers vaak de mogelijkheid hebben om de tekstgrootte aan te passen. Bovendien tonen e-readers vaak zelf een header waarin ze de titel van het boek plaatsen. Soms is de tekst in de header ook aan te passen door de gebruiker van de e-reader.
Paginanummers
In papieren boeken zijn paginanummers een vertrouwd element, maar bij e-boeken worden ze vaak anders aangepakt. E-boeken passen zich aan aan het apparaat en de instellingen van de lezer, waardoor vaste paginanummers minder praktisch zijn. In plaats daarvan gebruiken e-boeken vaak locatieaanduidingen of percentages om de voortgang van de lezer aan te geven. Dit betekent dat twee lezers dezelfde paragraaf kunnen lezen en op verschillende pagina’s kunnen lijken te zijn. Hoewel het gemis van paginanummers in eerste instantie wat onwennig kan zijn, biedt dit formaat een meer flexibele leeservaring en kunnen lezers hun eigen tekstgrootte aanpassen zonder rekening te hoeven houden met de hoeveelheid pagina’s in het e-boek.
Marges
In papieren boeken spelen marges een belangrijke rol bij het vormgeven van de pagina’s en het creëren van witruimte rondom de tekst. Bij e-boeken zijn marges minder relevant omdat de opmaak zich aanpast aan het scherm van het leesapparaat. E-boeken passen de tekst automatisch aan om optimaal gebruik te maken van de beschikbare schermruimte, waardoor lezers een aangename leeservaring hebben, ongeacht het apparaat dat ze gebruiken. Als auteur hoef je dus geen rekening te houden met marges. E-readers hebben een default marge voor hun scherm en gebruikers van e-readers kunnen die in de instellingen van het apparaat aanpassen aan hun wensen.
Naast de hierboven genoemde verschillen, zijn er nog enkele andere aandachtspunten voor auteurs die hun boeken willen digitaliseren:
- Bestandsformaten: Populaire e-boekformaten zijn ePUB en Kindle Format Eight (KF8). Het bestandsformaat MOBI is verouderd, maar op veel Kindle e-readers nog wel te lezen. Zorg ervoor dat je jouw boek in verschillende formaten aanbiedt om op zoveel mogelijk apparaten gelezen te kunnen worden.
- Interactiviteit: E-boeken bieden de mogelijkheid om interactiviteit toe te voegen, zoals hyperlinks, multimedia-elementen en interactieve oefeningen. Dit kan je verhaal verrijken en lezers betrokken houden. Met Javascript kunnen berekeningen worden uitgevoerd of formulieren worden uitgelezen. Gebruik interactiviteit om je e-boek extra waarde mee te geven.
- DRM (Digital Rights Management): Het is mogelijk, maar niet aan te raden om jouw e-boek te beschermen met DRM om ongeoorloofd kopiëren te voorkomen. Gewoonlijk zorgt dit ervoor dit minder mensen je boek kunnen lezen of dat ze door een paar hoepels moeten springen voordat ze het e-boek kunnen openen.
Hopelijk ben je met deze informatie beter voorbereid om je gedrukte boek als e-boek te publiceren. Hoewel er enkele verschillen zijn, biedt het digitale formaat ook nieuwe mogelijkheden om je lezerspubliek te vergroten en je creativiteit te uiten op manieren die bij papieren boeken niet mogelijk zijn…
Heb je een gedrukt boek waarvan nog geen digitale versie is?
Vul het e-boek intakeformulier in voor meer informatie en een prijsopgave.