Syd Mead’s illustratie toont een elegante vrouw die van een verkoper in een showroom een zwevend vervoermiddel koopt. De zwever is rood en glanzend en de illustratie toont luchtinlaten aan de voorkant en een oranje ‘motor’ aan de achterkant, het heeft een glazen koepel, die naar een aluminium dakje loopt. In de zwever zie je twee luxe fauteuils en een middenconsole met een rode knop en wat schakelaars. Het ziet er gestroomlijnd uit. De illustratie van dit futuristische scenario is uit 1961 voor een boek ‘Concepts’ in opdracht van US Steel.
Sinds ik deze illustratie voor het eerst zag in het Dragon’s Dream boek Sentinel uit 1979, heb ik me altijd afgevraagd wie die vrouw was, waarom ze die zwever kocht, hoe die zwever werkte en wat die hazewindhond ermee te maken had. Toen ik dat twee jaar geleden combineerde met de term ‘zwaartekrachtprobleem’ had ik een verhaal dat ik kon schrijven. Het heeft meegedaan met de verhalenwedstrijd Fantastels 2017 en werd daarin 28e. Nu wordt dat verhaal het titelverhaal van de verhalenbundel ‘Het zwaartekrachtprobleem’. Omdat het verhaal gebaseerd was op de illustratie was het belangrijk om de rechten ervan te krijgen, wilde ik het op de boekomslag mogen gebruiken en voor promotiemateriaal kunnen gebruiken. Bovendien waren er twee andere illustraties in hetzelfde boek die in het verhaal beschreven scènes hadden opgeleverd.
Maar hoe vind je de houder van het auteursrecht van die illustraties? Op SydMead dot com zou je zeggen. De eerste stap was dus het contactformulier op die site. Ik kreeg snel antwoord terug:
Thank you for taking the time to send us your request.
Although these are indeed by Syd Mead, we do not control the copyrights to them and do not have access to the original art nor HI-Def images. They quite possibly are now in public domain. As work for hire, the copyrights remain with the commissioning agent, US Steel (Page 26/27 and 28A) and Philips (Page 132) and you would need to contact them for any permissions. With the exception that, as the artist, Syd Mead retains the right to all of his work to use it for his self promotion, or the promotion of his company, Syd Mead Inc,. We cannot license it to any third party to use for their own purposes, but if this promotes Syd Mead as the artist, we have no objection to your using the art. All we would ask is that the images when re-used be [acknowledged as] created [by] Syd Mead.
Syd Mead joins me in thanking you for your professionalism and together we wish you the best of success with your publication.
Ik kon er niet van uit gaan dat de afbeeldingen in het Public Domain waren en ik maakte de omslag niet echt om promotie voor Syd Mead te maken, dus moest ik verder zoeken. US Steel wilde uitsluitend e-mailberichten ontvangen die verband hielden met specifieke producten of diensten. Een contactpersoon voor IP of auteursrechten was nergens te vinden op hun site. Via via kreeg ik wel de verantwoordelijke bij Philips te pakken, maar zijn antwoord was bondig:
Geen toestemming van Koninklijke Philips N.V.
Ik zocht op LinkedIn naar de United States Steel Corporation en vond hun bedrijfspagina. Ik zocht naar ‘copyright’ op hun pagina, maar kreeg geen resultaat. Bladeren door de 5825 medewerkers van het bedrijf ontdekte ik de ‘Chief Intellectual Property Counsel at United States Steel Corporation, handling all global intellectual property matters, including those relating to patents, trademarks, copyrights, trade secrets, open source software, commercial and technology transfer agreements and transactions, and patent and trademark litigation.‘ Met een gratis account bij LinkedIn kan je geen contact opnemen met anderen.
Ik vond een site die de percentages gaf voor het opbouw van e-mailadressen bij USSteel en probeerde twaalf verschillende versies met de naam van deze man, allemaal naar xxxxxxx@ussteel.com. Die kwamen allemaal onbestelbaar terug. Er was waarschijnlijk een ander domain of subdomain nodig om een geldig e-mailadres te krijgen.
Met een premium account bij LinkedIn kan je wél via de site een berichtje sturen. Een premium account is de eerste maand gratis. Als je voor het einde van de maand opzegde werd je niet gefactureerd. Ik heb mijn account opgehoogd, een berichtje gestuurd en mijn account weer afgezegd zodra ik een reactie had. Dat werkte:
Hi Antoni, Would you be able to email me scans of the pages you reference and also the copyright notice page from the book? My email address is xxxxxxx@uss.com. We still own some of the Syd Mead artworks but possibly not all of them.
Ik stuurde hem een e-mailbericht met links naar de bewuste afbeeldingen die rondzwerven op het internet (want iedereen heeft om de rechten van die illustraties gevraagd, toch?) en een scan van de copyright-pagina van Dragon’s Dream’s Sentinel. Na bijna twee weken wachten, stuurde ik er een nieuw bericht achteraan, waarin ik vertelde hoe ver ik al was met het redigeren, corrigeren en vormgeven van de verhalenbundel. Daarop kwam meteen antwoord:
In reviewing the copyright notice in the 1979 book, it states that all of the copyrights to the pictures in the book are held by Syd Mead. Is there any reason that you believe that U. S. Steel has a copyright interest in the pictures? It seems to me that you may need to seek permission from Mr. Mead’s estate.
Een antwoord met daarin de eerste reactie van Syd Mead Dot Com bracht uitkomst. Én de toestemming!
Thanks, that makes the issue clearer.
United States Steel Corporation consents to your publication of the pictures, and grants to you a limited royalty free license for such use to the extent that United States Steel Corporation possesses any copyright or other interest in and to the pictures.
Let me know if this is sufficient for your purposes.
Omdat ik de illustratie behalve voor de omslag van de verhalenbundel ook voor boekenleggers, Facebook en ander Point-of-Sale-materiaal wil gebruiken was er nog een mailtje voor de zekerheid nodig:
Thanks for your quick response and consent.
Do we agree on the meaning of ‘such use’ being: ‘the use of that illustrations for the cover of the book and POS material’?
Thanks again, Antoni Dol
Yes, agreed.
Nu staat de illustratie bovenaan de Facebook-pagina voor de verhalenbundel én als ‘Cover Plate’ boven de NaNoWrimo-pagina waarin ik het als project opnam (alleen te zien als je zelf ook een NaNoWriMo-account hebt). Ik ben bezig met opmaak van boekomslagen met deze illustratie voor als de verhalenbundel voor het einde van het jaar uitkomt.